Als beide ouders overlijden, komen de kinderen er niet alleen voor te staan. Maar wie zal de zorg dan overnemen? We denken niet graag na over deze vraag, maar we willen het wel graag goed geregeld hebben. Want wat gebeurt er met mijn kinderen als ik er niet meer ben. Is het goed om daar alvast iets voor te regelen?
Mocht de ouders of één (1) van hen wat overkomen is dat uiteraard verschrikkelijk voor de kinderen. Daarom is het belangrijk dat de kinderen ergens naartoe gaan waar ze zich veilig voelen. Als ouders gezamenlijk het gezag hebben en één (1) van hen overlijdt, dan krijgt de andere ouder automatisch het eenhoofdig gezag en gaan de kinderen in de regel naar die ouder. Maar als beide ouders overlijden, wat dan?
Wat als er door de ouders niet geregeld is?
Er zijn verschillende situaties denkbaar. Er zijn twee ouders die allebei belast zijn met het ouderlijk gezag, het gezag ligt bij één (1) van de ouders of er is geen gezaghebbende ouder meer. Indien ouders gezamenlijk gezag hebben over hun kinderen gaat, bij overlijden van één (1) van de ouders, het gezag automatisch over op de andere ouder. Indien het gezag bij één (1) ouder rust en deze ouder komt te overlijden zal de rechter een voogd voor de kinderen benoemen. Doorgaans wordt dan een advies gevraagd van de Raad voor de Kinderbescherming. Gekeken wordt of het kind bij de nog levende ouder terecht kan of wellicht bij een derde. De rechter zal altijd een belangenafweging maken. Ook wanneer er geen gezaghebbende ouders meer zijn zal de rechter een voogd voor de kinderen benoemen waarbij de Raad voor de Kinderbescherming een advies geeft. Doorgaans wordt gekeken of kinderen bij familieleden terecht kunnen maar het kan voorkomen dat kinderen onder voogdij van Bureau Jeugdzorg komen en in een pleeggezin worden geplaatst.
Wat kunnen ouders zelf regelen?
Wilt u niet dat de rechter beslist over wat er met de kinderen gebeurt dan biedt de wet een ouder de mogelijkheid te bepalen wie als voogd het gezag over de kinderen uitoefent, als hij/zij komt te overlijden. Dit bepaalt de ouder in een testament of door registratie in het gezagsregister.
Een testament wordt opgesteld door een notaris. Naast benoeming van een voogd kunnen in het testament ook nadere wensen worden opgenomen.
In het gezagsregister kunnen de ouders door middel van het invullen van een formulier laten vastleggen wie zij als voogd voor de kinderen willen aanwijzen. Dit formulier ‘verzoek tot registratie in het gezagsregister van voogdij na overlijden’ dient aan de rechtbank gezonden te worden dan wel digitaal, via DigiD, worden ingediend waarna in het register een aantekening wordt gemaakt wie bij overlijden van de ouder(s) als voogd is aangewezen.
In het geval dat zowel bij testament als in het gezagsregister een voogd is aangewezen, heeft de registratie die het meest recent heeft plaatsgevonden gevolg.
Wanneer wordt de voogd belast met het gezag?
Als een met het gezag belaste ouder (of beide ouders) komt (of komen) te overlijden, dient de aangewezen voogd de voogdij te aanvaarden. Uiteraard is een aangewezen voogd niet verplicht de voogdij te aanvaarden. Aanvaarden doet de voogd door het afleggen van een verklaring op de griffie van de rechtbank. Deze verklaring moet worden afgelegd binnen veertien (14) dagen nadat de benoeming aan de aangewezen voogd is betekend. Aanvaard de aangewezen voogd de verklaring niet binnen deze termijn, dan blijft de voogdij openstaan en zal de rechtbank een voogd moeten benoemen. De rechtbank volgt in principe de voorkeur van de ouder(s).
Het kan voorkomen dat de ouders van mening verschillen over de aan te wijzen voogd en dat zij allebei bij testament of in het gezagsregister verschillende voogden hebben aangewezen. De benoeming heeft slechts gevolg wanneer er geen andere met het gezag belaste ouder is. Oefenen ouders gezamenlijk het gezag uit en komt een (1) van de ouders te overlijden, dan gaat het gezag eerst automatisch over naar de andere ouder. Overlijdt de ouder die samen met een niet-ouder het gezag uitoefende, dan wordt de niet-ouder van rechtswege voogd over de kinderen. Een voogdijbenoeming heeft alsdan geen gevolg.
Indien ouders het niet met elkaar eens zijn over de benoeming en beide ouders komen te overlijden, zonder dat men kan weten wie het eerst overleden is, bepaalt de rechtbank wiens aanwijzing gevolg heeft.
Indien de ouder die alleen met het gezag is belast komt te overlijden dan heeft de andere ouder die niet met het gezag is belast, de mogelijkheid om na het overlijden van de gezaghebbende ouder de rechter te verzoeken hem te belasten met het gezag. Bij een dergelijk verzoek zal de rechter beoordelen of dit verzoek in het belang van de kinderen kan worden geacht.
Heeft u vragen?
Neem dan contact op met onze familierecht advocaat, mr. K.M. (Katinka) Kuipers- ten Voorde, Zij is bereikbaar op telefoonnummer (0546) 575988. U kunt uw vraag ook mailen naar tenvoorde@muldervangeel.nl.
1 Let op, erkenning is niet hetzelfde als gezamenlijk gezag. Bent u niet gehuwd of is er geen geregistreerd partnerschap dan heeft de vader niet automatisch het ouderlijk gezag. Dit moet ofwel bij de rechtbank worden aangevraagd ofwel door de ouders gezamenlijk worden geregeld. Dit kan tegenwoordig digitaal met behulp van de DigiD.
